Małe dzieci i nauka

Celem jest danie dziecku więcej radości i satysfakcji, wzbogacenie osobowości, a nie męczenie go i pozbawienie dzieciństwa.

===

W każdej dziedzinie, czy uczy się początkującego - czy zaawansowanego, zdolnego - czy tępego, przyszłego mistrza świata - czy też przeciętnego amatora, czy to chodzi o muzykę, pływanie, czy matematykę... - zawsze należy uczyć i ćwiczyć w możliwie najlepszym, więc i najestetyczniejszym stylu. Niestety, spotykałem się z przeciwnym poglądem (ze strony kiepskich matematyków), o tym, że jakoby niezdolnych studentów należy uczyć ze złych podręczników (napisanych w złym stylu). Trudno o bardziej fałszywy i szkodliwy pogląd (jakże wygodny dla tych, którzy sami stylu nie posiadają, mają niskie kwalifikacje, i talentem nie grzeszą).

===

Największym darem dla dziecka, zwłaszcza małego, jest czas, który rodzice (lub opiekunowie) spędzają z dzieckiem. Jest to też dar także dla rodziców, dany samemu sobie. Chodzi zarówno o aktywnie wspólny czas, jak i pasywny (na przykład rodzic coś robi przy stole, a dziecko bawi się obok na podłodze lub w łóżeczku).

Na ogół ważniejszym od tego, jak rodzic dziecko uczy, jest to, że w ogóle je uczy - im więcej tym lepiej (w granicach rozsądku). Bowiem liczy się wspólny czas, oraz przekazanie sygnału, że pewne rzeczy są ważne i warte zachodu. Na przykład, widziałem na osiedlowym basenie jak pewien ojciec zawzięcie, choć strasznie niedobrze uczył swoją córeczkę pływać. Dziecko nie wyrośnie może na olimpijską pływaczkę, ale nabiło się energią życiową i spokojem duchowym na dziesiątki lat. No, gdyby ten ojciec dobrze uczył, byłoby jeszcze o wiele lepiej, na szereg sposobów (i z szeregu powodów).

===

Dla niemowlaków najważniejszy dla ich głowowego rozwoju jest feedback, współgranie. Dlatego warto bawić się z maluchami we wszelkie wariacje przedrzeźniania i dosyć regularnych, ale nie w pełni!, cyklicznych powtórek (jak na przykład "a ku-ku!". Dziś pomocne mogą być różne zabawki elektroniczne, nastawione na feedback. Oczywiście kontaktu z dorosłymi nie zastąpią (lub z innymi dziećmi lub nawet zwierzętami, jak psy i koty).

Bawić się i żartować warto całe życie, ale odkąd dziecko zaczyna wyrażać swoje życzenia, rozumowania i opinie, należy rozmawiać z dzieckiem serio, jak z dorosłym, czyli z szacunkiem. Właśnie to jest ważne, a nie lipne pochwały i tym podobne cukierkowe zagrania "psychologiczne", które dziecko mylą, bo nie dają mu prawidłowego feedbacku. Ten start powagi powinien nadejść naturalnie i machinalnie. Po prostu jako fair reakcja na drugą osobę (to znaczy na dziecko).

Skojarzenie: gdy ma się dać dziecku zabawkę albo serio wersję (dla dorosłych) tego samego, to lepiej obdarzyć go wersją "dla dorosłych". Chodzi nie o fizyczne parametry (które należy ewentualnie dostosować do fizycznej wielkości dziecka), lecz o powagę. Na przykład, niech ma prawdziwy kalkulator, a nie lipną zabawkę-kalkulator. Prawdziwy instrument muzyczny (choćby miniaturowy), a nie zabawkę-instrumencik. Itd. Serio książka z realistycznymi ilustracjami z biologii (zwierząt i roślin), w połączeniu z komentarzami rodzica, jest bez porównania lepsza niż książeczka dziecięca, pełna lipy i kiepskich, farbowanych ilustracji. Oczywiście wysokiej klasy wiersze i opowiadania dla dzieci są cenne dla dzieci (i dla dorosłych!).

DYGRESJA Nie znam angielskich ani rosyjskich wierszy dla dzieci, które mogłyby się umywać do polskich Tuwima, Brzechwy, Leśmiana... Wy znacie? Czy ktoś - @Pani Monika? - zna takie w języku francuskim? W literaturze chińskiej znam co najmniej jeden (w tłumaczeniach; autorem tego wiersza jest Li Bai), który jest po prostu poezją najwyższego lotu, ale jest świetny także dla dzieci.

===

Nauka wymaga między innymi opanowania rutyn. Gdy tylko dziecko pewną rutynę osiągnie, to nie powinno tej rutyny powtarzać samej dla siebie. Powinna taka rutyna występować odtąd jako narzędzie, stosowane podświadomie, by uzyskać bardziej zaawansowane cele. W szczegolności rodzice nie powinni nakłaniać dziecka do popisywania się rutynami przed rodziną lub znajomymi lub kimkolwiek. Takie sytuacje są niezdrowe.