Saturday, April 3, 2010

Homomorfizm indukowany przez zbiór niezmienniczy (teoria grup)

Niech G = (G ⋅ -1 e) będzie dowolną grupą, gdzie e ∈ G jest jednością.

Zbiór T ⊆ G nazywamy niezmienniczym (w grupie G), gdy


    x ⋅ t ⋅ x-1 ∈ T dla dowolnego t ∈ T oraz x ∈ G.


Przykład 0 Każda podgrupa niezmiennicza grupy G jest zbiorem niezmienniczym.


Przykład 1 Niech

    Inv(G) := { x ∈ G : x2 = e } - jest to zbiór wszystkich elementów-inwolucji grupy G. Nietrudno sprawdzić, że inwolucje stanowią zbiór niezmienniczy. Ponadto iloczyn dwóch inwolucji, a ⋅ b, jest inwolucją ⇔ gdy te inwolucje są przemienne,  a ⋅ b = b ⋅ a.  Zatem, gdy każde dwie inwolucje są przemienne, i tylko wtedy, zbiór Inv(G) stanowi podgrupę - oczywiście normalną i przemienną.



Niech T będzie niepustym zbiorem niezmienniczym. Niech Sym(T) bedzie zbiorem wszystkich bijekcji zbioru T (czyli permutacji, gdy T jest skończone). Sym(T) jest grupą ze względu na działanie kompozycji funkcji, ο. Dla dowolnego g ∈ G otrzymujemy bijekcję

    Fg : T --> T

zadaną wzorem: Fg(t) := g ⋅ t ⋅ g-1, dla dowolnego t ∈ T (jest to obcięcie automorfizmu wewnętrznego grupy G do zbioru T). Zachodzą wzory:

(i) Fe  =  IdT
(ii) (Fg)-1 = Fg-1
(iii) Fh ο Fg = Fh ο g

(gdzie przez (Fg)-1 rozumie się tu odwrotność Fg w Sym(T), względem kompozycji funkcji). Własności (i) (ii) (iii) oznaczają, że przyporządkowanie F :G --> Sym(T), dane wzorem:

    F : g |--> Fg

jest homomorfizmem grupy G w grupę Sym(T).

Uwaga 0 Powyższa własność (ii) wynika z kombinacji własności (i) i (iii).

Gdy T jest podgrupą normalną i przemienną grupy G, to Ft = IdT dla dowolnego t ∈ T, czyli T jest zawarte w jądrze homomorfizmu F. Zatem F indukuje homomorfizm

    Φ : G/T --> Sym(T)

-- to znaczy, F = Φ ο π, gdzie π : G --> G/T jest homomorfizmem ilorazowym.

Dodatek: Grupy Inwolucji
===============================================


Grupa G, której każdy element jest inwolucją (jest rzędu 1 lub 2), jest abelowa. Nazwijmy więc jej element jednostkowy zerem, 0, a operację grupową dodawaniem, +. Jest jasnym, że G w sposób jednoznaczny dopuszcza strukturę przestrzeni wektorowej nad ciałem dwuelementowym. Taka grupa, czyli przestrzeń wektorowa nad ciałem 2-elementowym, ma bazę liniową B, co w przypadku skończonej grupy G oznacza, że jej rząd jest potęgą 2:

    |G| = 2|B|

Oczywiście każda podgrupa grupy inwolucji, jak i grupa ilorazowa, sama jest grupą inwolucji, więc ma podobne własności; w szczególności jej rząd jest potęgą 2.

3 comments:

  1. Zgadzam się niemal ze wszystkim za wyjątkiem fragmentu od słów "Gdy Inv(G) jest grupą" do "homomorfizmem ilorazowym".
    Po pierwsze, żeby wyciągnąć wniosek że Inv(G) jest zawarte w jądrze F powinno być chyba:
    F_g = Id_T dla g ∈ Inv(G)
    Ja jednak nie umiem takiej równości udowodnić - może mam zaćmienie jakieś. Nie mam również kontrprzykładu.

    ReplyDelete
  2. Arturze, ten urywek napisałem nieprzytomnie i bez sensu. Pomieszało mi się w ramach globalnego planu cyklu tych notek, ale nawet nie pamiętam o co chodziło, do czego miało się to przydać w następnych odcinkach. Najprościej było to usunąć. W końcu zdecydowałem się jednak na podanie "podobnego" (:-), pokrewnego tekstu, kompletnie oczywistego.

    Poza tym, owszem, chyba miałeś zaćmienie, bo za kontrprzykład służy grupa afiniczna G ciała GF(4) := {0 1 i j}, a za T można przyjąć całe T := G. Konkretnie, inwolucja s(x) := x+1 nie działa tożsamościowo na przekształcenie afiniczne g(x) := i*x. (Oczywiście każde ciało o parzystej charakterystyce, byle nie 2-elementowe, dostarcza podobny kontrprzykład).

    ReplyDelete
  3. Przede wszystkim, Arturze, dziękuję Ci za komentarz (dochodzi 5am, i nie wstukałem wcześniej), za zauważenie mego nonsensu.

    ReplyDelete